DR MAŁGORZATA MINCHBERG

Artystka wizualna, rzeźbiarka, doktor nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika, specjalistka ds. edukacji kulturalnej i artystycznej, stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Edukuje do sztuki i przez sztukę skupiając się na działaniach w przestrzeni. Pisze publikacje z zakresu pedagogiki twórczości, edukacji kulturalnej, edukacji muzealnej. Autorka wielu artykułów z zakresy pedagogiki twórczości oraz monografii „Interdyscyplinarna edukacja przez sztukę. Budowanie środowiska estetycznego wychowania”. Jest wykładowczynią i nauczycielką sztuki. Opracowała autorski program edukacji przestrzennej, który implementuje w pierwszej w Warszawie klasie o specjalności architektonicznej w XXI Liceum Ogólnokształcącym. Prowadzi szkolenia dla kadr kultury i edukacji. 

ABSTRAKT  

DR MAŁGORZATA MINCHBERG, POLE SZTUKI – PROJEKTY INTERDYSCYPLINARNE Z DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ 

POZNANIE UCIELEŚNIONE W PROCESIE TWÓRCZYM (O PEŁNI WYKORZYSTANIA W PROCESACH EDUKACJI PSYCHO-MOTORYCZNEGO „WYPOSAŻENIA” CZŁOWIEKA) 

Rola szkolnego systemu edukacji w XXI wieku zdecydowanie maleje, gdy rozpatrujemy miejsca i efektywność nauczania w budowaniu się wykształconego, dojrzałego i szczęśliwego człowieka. Dziś uczymy się po prostu żyjąc i rozwiązując napotkane problemy, bo dynamiczne zmiany w otaczającym nas świecie zdecydowanie wyprzedzają wszelkie programy i systemowe opracowania edukacyjne. Cechą nowoczesnej edukacji jest interdyscyplinarność, ale też wielozmysłowość w działaniach, co skutkuje powszechnym, komplementarnym wychowywaniem w zgodzie z naturą i potrzebami człowieka. Miejsc i metod uczenia się jest wiele, zwłaszcza w edukacji artystycznej i kulturowej. Na efektywne uczenie się z jednej strony wpływa przestrzeń (jej jakość), w której następuje rozwój człowieka i proces jego socjalizacji, a z drugiej strony działanie, w którym zachodzi proces edukowania (zbudowany na faktach i doznaniach zmysłowych). Zmysłowe ciało odgrywa podstawową rolę w procesach edukacyjnych i kulturotwórczych. W tym kontekście poprowadzę rozważania o świadomym i pełnym wykorzystaniu ciała w procesach twórczej edukacji, która rozciąga się poza klasy szkolne. Uczymy się komplementarnie, a człowiek z całym swoim „wyposażeniem zmysłowo-rozumowym” bierze udział w tym procesie. Interdyscyplinarne projekty z dziećmi i młodzieżą, realizowane przy współpracy instytucji kultury z instytucjami edukacyjnymi i wychowawczymi, przynoszą zaskakująco pozytywne efekty, ponieważ dzięki sztuce poszerza się świat doświadczeń i wiedzy w różnych dziedzinach i dyscyplinach. Wprowadzanie sztuki i twórczości w procesy uczenia się, nie tylko w szkołach artystycznych, stało się zalecaną przez pedagogów praktyką i odbywa się poza murami szkół: w muzeach, galeriach, teatrach, przestrzeni miejskiej, w lesie itp. Związki przyczynowo-skutkowe łączące kulturę z różnymi zjawiskami mają charakter złożony, wielostronny i zwrotny, dlatego edukacja przez sztukę z interdyscyplinarnym podejściem jest nie tylko uzasadniona, ale konieczna. Sztuka bowiem stanowi spójny konglomerat wraz z człowiekiem, jego pracą i środowiskiem. Źródłem ludzkiej wiedzy są somatyczne i estetyczne doświadczenia rzeczywistości, o czym po raz pierwszy wspominał w swojej psychologicznej i pedagogicznej twórczości John Dewey, a którą rozwinęli Richard Shusterman w teorii somaestetyki i Margaret Wilson ideą poznania ucieleśnionego. Uczenie się przez doświadczenie sięga po inteligencję ciała w celu zrozumienia abstrakcyjnych pojęć. Sztuka współczesna staje się codziennością̨, a jej twórcy, wyczuleni na potrzeby otoczenia, konsolidują się w działaniach o ważne sprawy i realizują̨ je przez twórczość i zaangażowanie społeczności. Dla uzasadnienia przedstawię kilka przykładów takiego realnego i twórczego działania.